Verified Investing Başkanı Gareth Soloway, özellikle AI ve yarı iletken hisselerinin sürüklediği rallinin, büyük bir zirve bölgesine girdiği görüşünde. Ona göre önümüzdeki dönemde %10–15’lik bir düzeltme sadece mümkün değil, yüksek olasılık.
Bu uyarı sadece “pahalı olduk” argümanına dayanmıyor. Soloway:
- AI hisselerinde oluşan balon benzeri fiyatlamalara,
- Şirketler arası döngüsel / Ponzi kokan finansman yapılarına,
- Ve grafiklerde görülen tarihsel zirve sinyallerine
dikkat çekiyor. Makro cephede ise tablo daha da kasvetli: ABD nüfusunun %60–70’inin fiilen resesyon koşullarında yaşadığını, hisse senedi endekslerinin bu gerçeği maskelediğini savunuyor.
Bu yazıda Soloway’in bakış açısını; hisse senetleri, Bitcoin, Altın ve makro resim ekseninde parça parça ele alalım.
1. Hisse Senedi Piyasaları: Zirve Sinyalleri
Soloway’e göre hem S&P 500 hem de yarı iletken endeksi, önemli bir dönüm noktasına gelmiş durumda.
AI rallisi: Motor mu, balon mu?
Son iki yılda S&P 500’deki yükselişin yaklaşık %75’i AI hisselerinden geliyor. Yani motor tek silindir: AI. Bu da basit bir sonuç doğuruyor:
AI’da sert bir satış, tüm endeksi beraberinde aşağı çekebilir.
Öne çıkan riskler:
Aşırı değerleme:
AI şirketleri, daha üretmedikleri ve ancak 2030 civarında oluşması beklenen gelirleri bugünden fiyatlıyor. Yani geleceğin kazançları şimdiden tüketiliyor.
Döngüsel finansman yapıları:
Nvidia, AMD gibi devlerin; OpenAI benzeri şirketlere milyarlar yatırırken, karşılığında:
o şirketlerin kendi çiplerini satın almasını şart koşması
ya da hisse varantları üzerinden kendi değerlerini şişirmesi
bir tür kendi kendini besleyen döngü yaratıyor. Soloway, bunu “Ponzi’ye benzeyen bir ekosistem” olarak yorumluyor.
Altyapı sınırı:
Microsoft, Micron gibi şirketler, yeterli enerji bulunamadığı için veri merkezi projelerini durdurmak zorunda kalıyor. Bu da “sınırsız AI talebi” anlatısını sorgulatıyor.
Muhasebe makyajı:
Büyük teknoloji şirketleri, çipleri defterlerde 7 yılda amorti ediyor.
Oysa yoğun kullanım ve hızlı teknolojik eskime nedeniyle bu çiplerin değeri 2 yıl içinde %90’a kadar eriyebiliyor.
Sonuç: Gerçekten olduğundan çok daha kârlı görünen bilançolar.
2. Teknik Analiz: Grafikler Ne Diyor?
Soloway’in uyarıları sadece hikâyeden ibaret değil; teknik tarafta da güçlü sinyaller olduğunu savunuyor.
a) SMH – Yarı İletken ETF’i
VanEck Semiconductor ETF (SMH), şu anda 200 haftalık hareketli ortalamasının %100’den fazla üzerinde.
Tarihsel örnekler:
- 2021’de bu seviyeye ulaşıldı → yaklaşık %45’lik düzeltme
- 2024 başında tekrar → yaklaşık %40’lık düzeltme
Şimdi üçüncü kez aynı bölgedeyiz. Soloway’e göre grafik, “yine benzer büyüklükte bir düzeltme” ihtimalini masaya koyuyor.
b) S&P 500 paralel kanal yapısı
S&P 500’ün haftalık grafiğinde:
- 2022 diplerinden geçen yükselen trend çizgisi,
- 2021 zirvesinden çizilen paralel üst kanal,
endeksin son yıllardaki hareket alanını belirliyor. Piyasa kısa süre önce bu üst banda dokunmuş durumda.
Geçmiş örnekler:
- Üst banda temas → sonrasında büyük düşüşler
- Alt banda temas → sonrasında büyük yükselişler
Yani teknik resim, “burası bir tür zirve bölgesi olabilir” diyor.
3. Beklenen Düzeltme ve Psikoloji
Soloway, %10–15’lik bir düşüşü olası görüyor ve bunun:
- Beklenenden hızlı olabileceğini,
- İlk aşamada “buy the dip” kültürü yüzünden yavaş ve dalgalı,
- Ancak satış derinleştikçe panik moduna dönebileceğini söylüyor.
Goldman Sachs ve Morgan Stanley CEO’larının “önümüzdeki 12–24 ayda %10–20’lik düşüş normaldir” açıklamaları ile tablo uyumlu, fark şu:
Soloway’e göre bu süreç şimdiden başladı.
4. Bitcoin: Destekte Sallanan Riskli Lider
Bitcoin tarafında tablo karışık:
- Şu anda boğa trend çizgisi üzerinde, güçlü bir destek bölgesinde.
- Soloway bu seviyede kısmi alım yaptığını söylüyor ama riskin bittiğini düşünmüyor.
Olası senaryolar
Ayı senaryosu:
- Mevcut destek kırılırsa, sıradaki önemli bölge 73.000–75.000 $ bandı.
- Bu da kabaca %23’lük bir geri çekilme demek.
Boğa senaryosu:
Destek çalışırsa, hedef 127.000–130.000 $ bandı.
Neden geride kaldı?
- Bitcoin, bu yıl teknoloji hisselerine göre daha zayıf performans gösterdi. Nedenler:
- AI hisselerine akan paranın gölgesinde Bitcoin’in görece “sıkıcı” kalması
- Kurumsal alımların yavaşlaması
- MicroStrategy gibi büyük oyuncuların, borçlanma koşulları nedeniyle daha küçük ölçekli alımlar yapması
- Öncü gösterge rolü
Bitcoin, tarihsel olarak piyasadan biraz önce zirve yapma eğiliminde:
- Aralık 2017 → Sonrasında hisse senetlerinde baskı
- Kasım 2021 → Fed sıkılaşma döngüsü ve teknoloji çöküşü
Bu yüzden Soloway, Bitcoin’i büyük oyuncuların risk iştahındaki dönüşü erkenden yansıtan bir barometre olarak görüyor.
5. Altın: Kısa Vadede Sarsıntı, Uzun Vadede Sıçrama
Altın cephesinde tablo daha “savunmacı” görünüyor.
Kısa vadeli beklenti
Soloway, önce bir temizleme hareketi bekliyor:
“Zayıf eller”i piyasadan atacak
Fiyatı 3.500–3.600 $ bandına çekebilecek bir geri çekilme öngörüyor
Bu, yaklaşık %12 civarında bir düzeltme anlamına geliyor
Tarihsel benzetme: 1979
Mevcut yapı, 1979 Altın grafiği ile dikkat çekici benzerlikler taşıyor:
Güçlü boğa koşusu
Ardından yatay konsolidasyon
Dokuz haftalık sert yükseliş
Sonrasında düzeltme ve pivot bölgeye geri çekilme
Soloway, bugünkü konsolidasyonun da benzer şekilde pivot seviyeye dönüşle tamamlanabileceğini düşünüyor.
Uzun vadeli boğa argümanı
1979 ile bugün arasındaki en büyük fark, makro tablo:
1979’da:
Fed Başkanı Volcker faizi agresif artırıyordu
Borç/GSYH oranı %32 idi
Bugün:
Fed faizleri indirme eğiliminde
Borç/GSYH oranı %130 seviyesinde
Bu nedenle Soloway, kısa vadeli geri çekilmenin ardından Altın için çok daha agresif bir yükseliş döngüsü bekliyor ve önümüzdeki yıl için:
“Altının 5.000 $ seviyesine gitmesi neredeyse kesin”
diyerek iddialı bir ifade kullanıyor.
6. Makro Resim: Borç, Balon ve “Gizli” Resesyon
Soloway, tüm bu varlık hareketlerinin arkasında çok daha büyük bir yapısal sorun olduğunu savunuyor.
Borç üzerine kurulmuş genişleme
Ray Dalio’nun analizine paralel olarak:
Ekonomik genişleme döneminde bile borç üzerine borç eklendi.
Normalde büyüme dönemlerinde borç azalırken, bu döngüde tam tersi yaşandı.
Fed, adeta “zaten şişkin bir balonun içine teşvik pompalıyor.”
Soloway’e göre bu durum:
“Hepimizin tam boyutunu kavramakta zorlanacağı kadar büyük bir sorun”
ve Büyük Buhran’dan beri görülen 100 yıllık bir döngünün sonuna yaklaşıyor olabiliriz.
Zaten resesyonda olan çoğunluk
Soloway’in sert tespiti:
“Bu ülkenin en az %60–70’i çoktan resesyonda.”
Yüksek enflasyon, artan borç yükü ve zayıflayan tüketici harcamaları,
endekslerdeki yükselişle gözden kaçıyor.
Özellikle pandemi sonrası piyasaya giren, sadece V tipi toparlanma görmüş yeni yatırımcıları uyarıyor:
NASDAQ’ın 2000 zirvesine geri dönmesi 15 yıldan uzun sürdü.
Japonya Nikkei endeksinin eski zirvesini görmesi on yıllar aldı.
Yani: Piyasalar, istenirse çok uzun süre aşağı veya yatay kalabilir.
7. Varlık Sınıfları: Kısa Vadeli Risk Sıralaması
Soloway’in bakışına göre, kısa vadeli potansiyel düşüş riskleri kabaca şöyle:
Bitcoin: ~%23
En volatil varlık
73.000–75.000 $ bandı olası hedef
Hisse Senetleri: %10–15 (zirve döngüsü ise %30–40’a kadar uzayabilir)
En belirsiz sınıf; hem Fed hem AI hikâyesine çok bağımlı
Altın: ~%12
En “savunmacı” varlık
3.500–3.600 $ bandı alım bölgesi olarak görülüyor
Soloway, yapısal güven açısından Altın’ı Bitcoin’in önüne koyuyor:
Altın: Merkez bankaları ve geniş tabanlı yatırımcı kitlesi,
panik satışına daha az yatkın.
Bitcoin: Az sayıda büyük oyuncu, yüksek kaldıraç ve sıkışma durumunda
ciddi satış baskısı yaratma potansiyeli.
Ne Yapmalı?
Soloway’in mesajı özetle şu:
Piyasa, özellikle AI ve yarı iletkenlerde, tarihi bir aşırı ısınma bölgesinde olabilir.
Bitcoin kritik desteğinde, Altın ise büyük bir boğa koşusunun düzeltme aşamasında.
Makro tablo, yüksek borç ve zayıf gerçek ekonomi ile rahatsız edici derecede kırılgan.
Bu çerçevede Soloway, yatırımcılara:
Körü körüne “dipten al” modundan çıkmalarını,
Nakit ve risk yönetimini hafife almamalarını,
Ve bazen en iyi yatırımın, mevcut varlıkları korumak olduğunu
hatırlatıyor.
Kısacası:
Bu aşamada soru, “ne kadar daha kazanırım?”dan çok, “aşağı yönlü darbeye ne kadar dayanırım?” sorusu olmalı.
