Günümüzde rekabetin ön planda olmadığı bir sektörden bahsetmek olanaksızdır. İlgili sektörde sağlam bir şekilde yer edinmek ve rekabet avantajı yaratıp rakiplere kıyasla fark yaratmak, belli kriterler ölçüsünde mümkündür. Özellikle de yeni bir iş girişiminde bulunan kurumların, mutlak suretle sektör, ürün, hizmet, hedef kitle ve rekabet gibi noktalarda detaylı olarak analizlerde bulunması gerekir. Tüm bu analizlerden gelen sonuçlar, daha doğru geri bildirimler almanıza olanak sağlar. Doğru hamle ve stratejiler, ancak bu tip analizler neticesinde gerçekleştirilir.
Rakip Analizi Nedir?
Rakip analizi, ürün ya da hizmet sağlama noktasında, piyasa içindeki rakiplerin zayıf veya güçlü kısımlarının ortaya çıkarılmasını amaçlayan analizi ifade eder. Doğru bir rakip analizi ile beraber rakiplerin yanlış ve doğrularını, güçlü ya da zayıf yanlarını tespit etmek mümkün hale gelir. İlerleme stratejileri bu analizden gelen sonuçlara göre gerçekleşir. Rakip analizi yaparken belli başlı soruları sormak son derece önemlidir. Örneğin rakipleri ön plana çıkaran güçlü ve zayıf yanlar nelerdir? Rakiplere kıyasla sizi öne çıkaracak güçlü alanlar nelerdir? Sektörün ihtiyacı olan yenilikler nelerdir? Rekabet avantajı elde etmek adına inovatif düzeyde neler yapılabilir?
Rakip analizi sırasında rakipleri, belli bir ürün ya da hizmet stratejisine göre değerlendirmek gerekir. Satış ve pazarlama stratejileri bu sayede yakından irdelenir. Rakiplerin neleri doğru yaptığı neleri yanlış yaptığı mercek altına alınmalıdır. Rakip analizi günümüzde istisnasız şekilde bütün sektörlere uyarlanabilir bir formdur. Rekabet analizi ya da bir başka deyişle rakip analiziyle pazarda yer alan boşlukları saptayabilir, yeni ürünler ya da hizmetlerin gelişmesine olanak bulabilirsiniz. Öte yandan özgün pazar trendleri yaratabilir ve çok daha etkin bir pazarlama/satış gerçekleştirebilirsiniz. Rakip analizleri işletmeler için bir nevi rehber niteliğindedir.
Rakip Analizi Yöntemleri
Rekabet analizi yaparken doğru yöntemleri belirlemek ve uygulamak son derece önemlidir. Günümüzde rakip analizi yöntemleri denildiği zaman genel olarak 3 ayrı opsiyondan söz etmek mümkündür. Bu yöntemler swot analizi yöntemi, pest analizi yöntemi ve son olarak rakip dizisi yöntemidir. Tüm bu yöntemlerin de kendine özgü avantajları ve eksi yönleri mevcuttur. Sektöre, ürüne ya da hizmetin içeriğine göre en ideal yöntemi seçmek doğru olacaktır.
SWOT Analiz Yöntemi: SWOT sözcüğü, temel olarak 4 ayrı kelimenin baş harflerinden oluşur. Strengths sözcüğü güçlü yönleri ifade eder. Weaknesses sözcüğü zayıf tarafları yansıtır. Oppurtunities sözcüğü fırsatları ve threats ise tehditleri yansıtır. Bu noktada sektöre özgü tüm fırsatlar, zayıf ve güçlü yönler, tehditler, SWOT analiz yöntemi özelinde belirlenir.
PEST Analiz Yöntemi: Post kelimesi de tıpkı SWOT gibi belli kelimelerin ilk harflerinden oluşur. Kavram; politik, ekonomik, sosyal ve teknolojik sözcüklerinin birleşimidir. Bu nedenle söz konusu analiz; rakiplerin ekonomik, sosyal, teknolojik alanlardaki gelişmeleri söz konusu analizle ölçümleme şansı bulabilirsiniz. PEST analizinde ağırlıklı olarak rakiplerin operasyonel eğilimlerini ve yeteneklerini mercek altına alırsınız. Ayrıca dış etkenlere karşı nasıl uyum sağladıklarına odaklanırsınız.
Rakip Dizisi Yöntemi: Bu analiz yöntemi “competitor array” adıyla da bilinir. Rakip dizisi yöntemi, ağırlıklı olarak rakiplerin performansına odaklıdır. Aşağıda sıraladığımız maddeleri uygulamak suretiyle rakip dizisi yönteminden yararlanmanız mümkün:
- Öncelikle kendi sektörünüzü doğru bir çerçeve kapsamında tanımlamalısınız.
- Rakiplerinizi tanıtmalısınız.
- Daha sonrasında mutlaka doğru hedef kitlenizi belirlemelisiniz.
- En kritik başarı faktörlerini saptamalısınız.
- Rakiplerinizi segmente ettikten sonra puanlama yapın.
Bu analiz yöntemi ile beraber size rakip olacak kuruluşların sektöre sağladıkları katkıları net şekilde ölçme şansı bulursunuz. Elbette en nihayetinde ama amacınız olan pazarlama ya da satış planlamanızı da buradan çıkacak verilere bağlı olarak biçimlendirirsiniz.